ވްލާޑް ތިންވަނަ، އާންމުކޮށް މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ ވްލާޑް ދަ އިމްޕޭލަރ ނުވަތަ ވްލާޑް ޑްރެކިއުލާގެ ނަމުންނެވެ. އޭނާއަކީ 1448 އާއި 1476/77 ގައި އޭނާ މަރުވުމާއި ދެމެދު ތިން ފަހަރެއްގެ މަތިން ވަލާޗިއާގެ ވޯއިވޯޑް (ވެރިޔާ) ގެ މަޤާމު ފުރުއްވި ބޭފުޅެކެވެ. އޭނާއަކީ ވަލާޗިއަން ތާރީޚުގެ އެންމެ މުހިންމު ވެރިންގެ ތެރެއިން އެކަކު ކަމަށާއި ރޮމޭނިއާގެ ޤައުމީ ބަޠަލެއްގެ ގޮތުގައި ގިނަ ފަހަރަށް ބެލެވެއެވެ.
އޭނާއަކީ 1436 ގައި ވަލާޗިއާގެ ވެރިކަމަށް އައި ވްލާޑް ޑްރެކުލްގެ ދެވަނަ ދަރިފުޅެވެ. ވްލާޑް އާއި އޭނާގެ ހަގު އަޚް، ރާދޫ، 1442 ގައި އޮޓޯމަން އެމްޕަޔަރުގައި ހިފެހެއްޓިފައި ތިބީ އެމީހުންގެ ބައްޕަގެ ވަފާތެރިކަން ޔަޤީންކުރުމަށްޓަކައެވެ. ހަންގޭރީގެ ރީޖެންޓް-ގަވަރނަރ، ޖޯން ހުންޔާދީ، 1447 ގައި ވަލާޗިއާއަށް ހަމަލާދިނުމަށްފަހު ވްލާޑްގެ އެންމެ ބޮޑު އަޚް މިރްސެއާ އާއި އެމީހުންގެ ބައްޕަ މަރާލެވުނެވެ. ހުންޔާދީ އާ ވެރިކަމަށް ގެނައީ ވްލާޑްގެ ދެވަނަ ކޮއްކޮ، ވްލަޑިސްލާވް ދެވަނައެވެ. ހުންޔާދީ 1448 ގެ ފަހުކޮޅު އޮޓޯމަނުންނާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމައިގެ ކެމްޕޭނެއް ފެށި، އަދި ވްލަޑިސްލާވްވެސް އޭނާއާއެކު ދިޔައެވެ. ވްލާޑް އޮކްޓޯބަރު މަހު އޮޓޯމަނުންގެ އެހީގައި ވަލާޗިއާއަށް ވަދެގަތްނަމަވެސް، ވްލަޑިސްލާވް އެނބުރި އައުމުން، ވްލާޑް އެ އަހަރު ނިމުމުގެ ކުރިން އޮޓޯމަން އެމްޕަޔަރުގައި ހިމާޔަތަށް އެދުނެވެ. ވްލާޑް 1449 ނުވަތަ 1450 ގައި މޮލްޑޭވިއާއަށް ދިޔައެވެ. އޭގެ ފަހުން ހަންގޭރީއަށް ދިޔައެވެ.
ފަހުން ހަންގޭރީ އާއި ވްލަޑިސްލާވްގެ ގުޅުން ގޯސްވެ، 1456 ގައި ވްލާޑް ހަންގޭރީގެ އެހީގައި ވަލާޗިއާއަށް ހަމަލާދިނެވެ. ވްލަޑިސްލާވް މަރުވީ އޭނާއާ ހަނގުރާމަކުރަމުންނެވެ. ވްލާޑް އޭނާގެ މަޤާމު ވަރުގަދަކުރުމަށްޓަކައި ވަލާޗިއަން ބޮޔާރުންގެ (މަތީ ދަރަޖައިގެ އަސްރާފުން) މެދުގައި ފޮހެލުމެއް ފެށިއެވެ. އޭނާ ޓްރާންސިލްވޭނިއަން ސެކްސަންސްއާ ޖެހިލުންވެރިކަން އުފެދުނެވެ. އެމީހުން ތާއީދުކުރަނީ އޭނާގެ އިދިކޮޅު ފަރާތްތަކަށެވެ.
އެއީ ޑަން އާއި ބަސަރަބް ލައިއޮޓާ (ވްލަޑިސްލާވްގެ އަޚުން) އަދި ވްލާޑްގެ ނަސަބު ނުހިމެނޭ އެއްބަނޑު އަޚް، ވްލާޑް ކެލުގެރުލްއެވެ. ވްލާޑް ސެކްސަން ރަށްތަކަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ހަމަލާދީ، ހައްޔަރުކުރެވުނު މީހުން ވަލާޗިއާއަށް ގެންގޮސް، އެމީހުން އިމްޕޭލް ކުރިއެވެ (މިއީ އޭނާގެ ލަގަބަށް އިލްހާމް ލިބުނު ކަމެކެވެ). 1460 ގައި އަމާންކަން އައިސްފައިވެއެވެ.
އޮޓޯމަން ސުލްޠާން، މެހްމެޑް ދެވަނަ، ވްލާޑްއަށް އަމުރުކުރީ އަމިއްލައަށް އޭނާއަށް ކިޔަމަންތެރިކަން ފާޅުކުރުމަށެވެ. ނަމަވެސް ވްލާޑް ސުލްޠާންގެ ދެ މަންދޫބުން ހައްޔަރުކޮށް އިމްޕޭލްކުރިއެވެ. 1462 ގެ ފެބްރުއަރީ މަހު، އޭނާ އޮޓޯމަން ސަރަޙައްދަށް ހަމަލާދީ، ދިހަ ހާސްތަކެއްގެ ތުރުކީންނާއި މުސްލިމް ބަލްގޭރިއަނުން މަރާލިއެވެ. މެހްމެޑް ވަލާޗިއާއަށް ކެމްޕޭނެއް ފެށީ ވްލާޑްގެ ބަދަލުގައި އޭނާގެ ހަގު އަޚް، ރާދޫ ގެނައުމަށެވެ. ވްލާޑް 1462 ގެ ޖޫން 16-17 ގެ ރޭ ޓާރްގޮވިސްޓޭގައި ސުލްޠާން ހައްޔަރުކުރަން މަސައްކަތްކުރިއެވެ. ސުލްޠާނާއި މައި އޮޓޯމަން ސިފައިން ވަލާޗިއާ ދޫކޮށް ދިޔަ ނަމަވެސް، ގިނަ އަދަދެއްގެ ވަލާޗިއަނުން ރާދޫގެ ފަރާތަށް ބަދަލުވިއެވެ. ވްލާޑް 1462 ގެ ފަހުކޮޅު ހަންގޭރީގެ ރަސްގެފާނު މެތިއަސް ކޯވިނަސްގެ އެހީތެރިކަން ހޯދުމަށް ޓްރާންސިލްވޭނިއާއަށް ދިޔަ ނަމަވެސް، ކޯވިނަސް އޭނާ ހައްޔަރުކުރިއެވެ.
ވްލާޑް 1463 އިން 1475 އަށް ވިސެގްރާޑްގައި ބަންދުގައި ހުއްޓެވެ. މި މުއްދަތުގައި، އޭނާގެ އަނިޔާވެރިކަމާ ބެހޭ ވާހަކަތައް ޖަރުމަނުވިލާތާއި އިޓަލީގައި ފެތުރެން ފެށިއެވެ. އޭނާ ދޫކޮށްލެވުނީ މޮލްޑޭވިއާގެ ސްޓީފަން ތިންވަނަގެ އެދުމުގެ މަތިން 1475 ގެ ހޫނު މޫސުމުގައެވެ. އޭނާ 1476 ގެ ކުރީކޮޅު ބޮސްނިއާގައި އޮޓޯމަނުންނާ ދެކޮޅަށް ކޯވިނަސްގެ ސިފައިންނާއެކު ހަނގުރާމަކުރިއެވެ. ހަންގޭރީ އާއި މޮލްޑޭވިއާގެ ސިފައިން އޭނާއަށް އެހީތެރިވެދިނީ ބަސަރަބް ލައިއޮޓާ (ވްލާޑްގެ އަޚް ރާދޫ ވެރިކަމުން ވައްޓާލި މީހާ) ވަލާޗިއާއިން ފިލުވާލުމަށް ނޮވެމްބަރު މަހުގައެވެ. ބަސަރަބް އެ އަހަރު ނިމުމުގެ ކުރިން އޮޓޯމަނުންގެ އެހީގައި އެނބުރި އައެވެ. ވްލާޑް މަރުވީ 1477 ގެ ޖެނުއަރީ 10 ގެ ކުރިން ހިނގި ހަނގުރާމައެއްގައެވެ.
ވްލާޑްގެ އަނިޔާވެރި ޢަމަލުތައް ބަޔާންކުރާ ފޮތްތަކަކީ ޖަރުމަނު ބަހުން ވާހަކަދައްކާ ސަރަޙައްދުތަކުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ބެސްޓްސެލަރ ފޮތްތަކުގެ ތެރެއިން ބައެކެވެ. ރަޝިޔާގައި، މަޤްބޫލު ވާހަކަތަކުން ދައްކައިދިނީ ވްލާޑްއަށް އޭނާގެ މަރުކަޒީ ސަރުކާރު ވަރުގަދަކުރެވުނީ ހަމައެކަނި އަނިޔާވެރި އަދަބުތައް ދިނުމުން ކަމަށެވެ. އަދި 19 ވަނަ ގަރުނުގެ ގިނަ ރޮމޭނިއަން ތާރީޚުވެރިން މިފަދަ ނަޒަރަކުން މިކަން ދެކުނެވެ.
About Post Author
މާދަމާ ނިއުސް
މަގާމުތަކަށް މީހުން އައްޔަން ކުރަނީ ވައްކަން ކުރާކަށް ނޫން، ފިޔަވަޅު އެޅިން: ރައީސް
(ފޮޓޯ ކްރެޑިޓްސް: ވަގުތު) ސަރުކާރުގެ އިސް މަގާމުތަކަށް ބޭފުޅުން އައްޔަން ކުރައްވަނީ ވައްކަންކޮށް ކޮރަޕްޝަންގެ އަމަލުތައް ހިންގަން ނޫން ކަމަށާއި އެފަދަ ކަމެއް ފާހަގަވެއްޖެ...
މައުރޫފް ޖަމީލަކީ އިތުބާރު ކުރެވޭ ހިންގުންތެރި ބޭފުޅެއް: ރައީސް
އެޗްޑީސީގެ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރަކަށް މިއަދު އެމަނިކުފާނު އައްޔަން ކުރެއްވި މައުރޫފް ޖަމީލަކީ އެމަނިކުފާނު އިތުބާރު ކުރައްވާ ތެދުވެރި އަމާނާތްތެރިކަމާއެކު މަސައްކަތް ކުރައްވާނެ ބޭފުޅެއް ކަމަށް...
ޕީއެސްއެމްގެ އެމްޑީއަކަށް ނަސްރީން
ޕަބްލިކް ސާވިސް މީޑިއާ (ޕީއެސްއެމް) ގެ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރު ކަމަށް އިބްރާހީމް ނަސްރީން އައްޔަނު ކުރައްވައިފިއެވެ. ނަސްރީން އެ މަގާމަށް އައްޔަން ކުރައްވާފައިވަނީ...
މައުރޫފް ޖަމީލަކީ ނަޒާހަތްތެރި، ގާބިލް، ތަޖުރިބާކާރެއް: މައުމޫން
(ފޮޓޯ ކްރެޑިޓްސް: ވަގުތު) ހައުސިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަން (އެޗްޑީސީ) ގެ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރަކަށް އައްޔަން ކުރެއްވި މައުރޫމް ޖަމީލަކީ ނަޒާހަތްތެރި، ގާބިލް، ތަޖުރިބާ ހުންނެވި...
އެޗްޑީސީއަށް މައުރޫފް އައްޔަންކުރަން ރައީސް ނިންމެވުމުން އެމްޑީޕީ މެމްބަރު ޝަމްހީދުގެ މަރުހަބާ!
ހައުސިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކޯޕަރޭޝަން (އެޗްޑީސީ) ގެ އާ މެނޭޖިން ޑިރެކްޓަރަކަށް ކުރީގެ ކޮންސްޓްރަކްޝަން މިނިސްޓަރު މައުރޫފް ޖަމީލް އައްޔަން ކުރެއްވުމަށް ރައީސް ޑރ. މުހައްމަދު...
ކުރީގެ ފިނޭންސް މިނިސްޓަރު ޝަފީގް އެޗްޑީއެފްސީގެ ބޯޑަށް
(ފޮޓޯ ކްރެޑިޓްސް: ވަގުތު) ކުރީގެ ފިނޭންސް މިނިސްޓަރު ޑރ. މުހައްމަދު ޝަފީގު ހައުސިން ޑިވެލޮޕްމަންޓް ފައިނޭންސް ކޯޕަރޭޝަން (އެޗްޑީއެފްސީ) ގެ ބޯޑަށް އައްޔަންކޮށްފިއެވެ. ޕްރައިވަޓައިޒޭޝަން...