Read Time:18 Minute, 45 Second
(ފޮޓޯ ކްރެޑިޓްސް: ގެޓީ އިމޭޖާސް)
ބައިނަލްއަޤްވާމީ ހަނގުރާމަ ކުށްތަކުގެ ޕްރޮސެކިއުޓަރެއް އަންގާރަ ދުވަހު ބުނެފައިވަނީ ސީރިޔާގެ ޖަމާޢީ މަހާނަތަކުން ފެންނަމުންދާ ހެކިތަކުން ވައްޓާލެވުނު ވެރިޔާ ބަޝާރު އަލް-އަސަދުގެ ވެރިކަމުގެ ދަށުން ހިންގި ދައުލަތުން ހިންގި “މަރުގެ މެޝިނެޝިނަރީއެއް” ހާމަވެފައިވާ ކަމަށެވެ. އޭނާ އަންދާޒާކުރާ ގޮތުގައި 2013 އިން ފެށިގެން 100,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ޓޯޗަރކޮށް މަރާލާފައިވެއެވެ. ދިމިޝްޤުގެ ކައިރީގައިވާ ޤުޠައިފާ އަދި ނަޖްހާ ރަށްރަށުގައިވާ ދގައިވާ ދެ ޖަމާޢީ މަހާނައަކަށް ޒިޔާރަތްކުރުމަށްފަހު ވާހަކަދައްކަމުން، ކުރީގެ އެމެރިކާގެ ހަނގުރާމަ ކުށްތަކުގެ އެމްބެސެޑަރ އެޓް ލާޖް ސްޓީފަން ރެޕް ރޮއިޓަރޒްއަށް ބުނެފައިވަނީ: “އަހަރެމެންނަށް ޔަޤީންކަމާއެކު ބުނެވޭ ގޮތުގައި 100,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން މި މެޝިނަށް ވައްދައި ޓޯޗަރކޮށް މަރާލާފައިވެއެވެ.”
“މި ޖަމާޢީ މަހާނަތަކުން އަހަރެމެންނަށް ފެނިފައިވާ އެއްޗެހިން މިފަދަ އަދަދުތަކާމެދު އަހަރެންގެ ހިތުގައި މާބޮޑު ޝައްކެއް ނެތެވެ.” “ނާޒީންގެ ފަހުން މިފަދަ އެއްޗެއް އަހަރެމެންނަކަށް ނުފެނެއެވެ،” ރެޕް ބުނެފައިވެއެވެ. އޭނާ ވަނީ ރުވާންޑާ އަދި ސިއެރާ ލިއޯންގެ ހަނގުރާމަ ކުށްތަކުގެ ޓްރައިބިއުނަލްތަކުގައި ދަޢުވާކުރުން އިސްކޮށް ބަލަހައްޓާފައެވެ. އަދި މިހާރު އޭނާ ވަނީ ސީރިޔާގެ މަދަނީ މުޖުތަމަޢުއާއެކު މަސައްކަތްކުރަމުން ހަނގުރާމަ ކުށްތަކުގެ ހެކި ލިޔެކިޔުމުން ރެކޯޑުކުރުމަށާއި އެއްވެސް ޝަރީޢަތްތަކެއް ކުރިއަށްދާނަމަ އެކަމަށް ތައްޔާރުވުމަށް އެހީތެރިވަމުންނެވެ. “މަގުމަތިންނާއި ގެތަކުން މީހުން ގެއްލުވާލި ސިއްރު ފުލުހުންނާއި، އެމީހުން ބަނޑަށް ޖައްސައި ޓޯޗަރކޮށް މަރާލި ޖަލުބަނދީންނާއި އިންޓަރޮގޭޓަރުންނާއި، އެމީހުންގެ ހަށިތައް ފޮރުވި ޓްރަކް ޑްރައިވަރުންނާއި ބުލްޑޯޒަރު ޑްރައިވަރުންނާ ހަމައަށް، މި މެރުމުގެ ނިޒާމުގައި ހާސްތަކެއް މީހުން މަސައްކަތްކޮށްފައިވެއެވެ،” ރެޕް ބުނެފައިވެއެވެ.
“އަހަރެމެން މިވާހަކަދައްކަނީ ދައުލަތުގެ ބިރުވެރިކަމުގެ ނިޒާމެއްގެ ވާހަކައެވެ. އެއީ މަރުގެ މެޝިނަރީއަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ.” 2011 ގައި އަސަދުގެ އިހުތިޖާޖުތަކާ ދެކޮޅަށް ކުރި ޢަމަލުތައް ފުރިހަމަ ހަނގުރާމައަކަށް ބަދަލުވުމަށްފަހު، ލަފާކުރެވޭ ގޮތުގައި ސަތޭކަ ހާސްތަކެއް ސީރިޔާ މީހުން މަރުވެފައިވެއެވެ. އަސަދު އާއި އޭނާގެ ބައްޕަ ހާފިޒް، އޭނާގެ ކުރިން ރައީސްކަން ކުރި އަދި 2000 ގައި މަރުވި މީހާ، ވަނީ ދިގު މުއްދަތެއް ވަންދެން ޙައްޤުތަކާބެހޭ ޖަމާޢަތްތަކާއި ސަރުކާރުތަކުން ތުހުމަތުކޮށްފައި ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ޝަރުޢީ އިޖުރާއަތުތަކުން ބޭރުން މީހުން މަރާލާ ކަމަށެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ޤައުމުގެ ޖަލު ނިޒާމުގެ ތެރޭގައި ޖަމާޢީ އިޢުދާމްތައް ހިންގުމާއި ސީރިޔާގެ ރައްޔިތުންނާ ދެކޮޅަށް ކެމިކަލް ހަތިޔާރު ބޭނުންކުރުން ހިމެނެއެވެ.
މޮސްކޯއަށް ފިލައިގެން ދިޔަ އަސަދު ވަނީ އޭނާގެ ސަރުކާރުން އިންސާނީ ޙައްޤުތަކާ ޚިލާފު ޢަމަލުތައް ހިންގި ކަމަށް ތަކުރާރުކޮށް ދެކޮޅު ހަދާފައެވެ. އަދި އޭނާއާ ދެކޮޅަށް ވާހަކަދައްކާ މީހުންނަކީ ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ މީހުން ކަމަށް ކުރަހާފައިވެއެވެ. އެމެރިކާގައި އުފެދިފައިވާ ސީރިޔާގެ ވަކާލާތުކުރާ ޖަމްޢިއްޔާ ސީރިއަން އިމަރޖެންސީ ޓާސްކް ފޯސްގެ އިސްވެރިޔާ މުޢާޒު މުސްޠަފާ، ޤުޠައިފާއަށްވެސް ޒިޔާރަތްކުރި މީހާ، އަންދާޒާކޮށްފައިވަނީ އެތަނުގައި އެކަނި މަދުވެގެން 100,000 ހަށިގަނޑު ވަޅުލާފައިވާ ކަމަށެވެ. ޤުޠައިފާ އަކީ ދިމިޝްޤުގެ އުތުރުން 25 މޭލު (40 ކިލޯމީޓަރު) ދުރުގައިވާ ތަނެކެވެ.
ދަ ހޭގްގައިވާ އިންޓަނޭޝަނަލް ކޮމިޝަން އޮން މިސިންގ ޕަރސަންސް އިން ވަކިން ބުނެފައިވަނީ އެމީހުންނަށް ލިބިފައިވާ މަޢުލޫމާތުން ދައްކާ ގޮތުގައި ސީރިޔާގައި 66 އަށްވުރެ ގިނަ، އަދި ކަށަވަރުނުކުރެވޭ، ޖަމާޢީ މަހާނަތައް ހުރެދާނެ ކަމަށެވެ. 157,000 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ގެއްލިފައިވާ ކަމަށް ކޮމިޝަނަށް ރިޕޯޓުކުރެވިފައިވެއެވެ. ކޮމިޝަންގެ އިސްވެރިޔާ ކެތްރިން ބޮމްބަރގަރ ރޮއިޓަރޒްއަށް ބުނެފައިވަނީ ގެއްލިފައިވާ މީހުން ރިޕޯޓުކުރުމަށް އޮތް އެމީހުންގެ ޕޯޓަލްއަށް މިހާރު ޢާއިލާތަކުގެ ފަރާތުން އާ ގުޅުންތައް “ގޮވައިގެން” އަންނަމުންދާ ކަމަށެވެ. އަޅާކިޔާއިރު، 1990 ގެ އަހަރުތަކުގައި ބޯލްކަން ހަނގުރާމަތަކުގައި ގާތްގަނޑަކަށް 40,000 މީހުން ގެއްލިފައިވެއެވެ. ޢާއިލާތަކަށް، ސީރިޔާގައި ޙަޤީޤަތް ހޯދުމުގެ މަސައްކަތް ދިގު އަދި އުނދަގޫ މަސައްކަތަކަށް ވެދާނެއެވެ. ޑީއެންއޭ މެޗެއް ހޯދުމަށް މަދުވެގެން ތިން ގާތްތިމާގެ މީހުން ޑީއެންއޭ ރެފަރެންސް ސާމްޕަލްތައް ދިނުމާއި މަހާނަތަކުން ފެނުނު ކޮންމެ ކަށްޓަކުން ޑީއެންއޭ ސާމްޕަލެއް ނެގުން ބޭނުންވާނެ ކަމަށް ބޮމްބަރގަރ ބުނެފައިވެއެވެ.
ފަހުން އެއްވެސް ޝަރީޢަތްތަކެއް ކުރިއަށްދާނަމަ ހެކި ރައްކާތެރިކުރުމަށްޓަކައި ތަންތަން ރައްކާތެރިކުރުމަށް ކޮމިޝަނުން ގޮވާލާފައިވެއެވެ. އެހެނަސް އަންގާރަ ދުވަހު ޖަމާޢީ މަހާނަތަކަށް ފަސޭހައިން ވަދެވެން ހުއްޓެވެ. ސީރިޔާގެ ރައްޔިތުންނަށް ޖަވާބުދާރީވުމާއި ޖަވާބުދާރީކުރުވުން ލިބިދިނުމަށް އެމެރިކާއިން ވަނީ އދ.ގެ އެކި މުއައްސަސާތަކާއެކު މަސައްކަތްކުރަމުންދާ ކަމަށް އަންގާރަ ދުވަހު ސްޓޭޓް ޑިޕާޓްމަންޓުން ބުނެފައިވެއެވެ. ކުރީގެ އަސްކަރީ ބޭސްއެއް ކަމުގައިވާ ޤުޠައިފާގައި އޮތް ތަނަކާ ކައިރީގައި ދިރިއުޅޭ ސީރިޔާގެ ރައްޔިތުންނާއި، ހައްޔަރުކޮށްފައި ތިބި މީހުންގެ ހަށިތައް ފޮރުވުމަށް ބޭނުންކުރި ނަޖްހާގެ ކަށްވަޅުގަނޑު ކައިރީގައި ދިރިއުޅޭ މީހުން ބުނެފައިވަނީ ރެފްރިޖަރޭޝަން ޓްރަކްތަކުން ހަށިތައް ގެނެސް ބުލްޑޯޒަރުން ކޮނެފައިވާ ދިގު ވަޅުގަނޑުތަކަށް އަޅަމުންދިޔަ މަންޒަރު ފެނިފައިވާ ކަމަށެވެ.
“މަހާނަތައް ތައްޔާރުކޮށްފައި ހުރީ ރޭވިގެން – ޓްރަކް އަންނާނެ، އޭގައި އޮތް މުދާ ބާލާފައި ދާނެ. އެމީހުންނާއެކު ސެކިއުރިޓީ ވެހިކަލްތައް ހުންނާނެ، އަދި އެއްވެސް މީހަކު ކައިރިވާކަށް ނުދޭނެ، ކައިރިވާ މީހަކު އެމީހުންނާއެކު ދަށަށް ދާނެ،” ނަޖްހާ ކަށްވަޅުގަނޑު ކައިރީގައި ދަނޑުވެރިކަން ކުރާ އަބް ޚާލިދު ބުނެފައިވެއެވެ. ޤުޠައިފާގައި، ރައްޔިތުން ކެމެރާގައި ވާހަކަދައްކަން ނުވަތަ އެމީހުންގެ ނަން ބޭނުންކުރަން އިންކާރުކުރިއެވެ. އެއީ ބަދަލުހިފުމުގެ ބިރުން، އަދި އަސަދު ވެއްޓުމަށްފަހު އަދިވެސް އެ ސަރަޙައްދު ރައްކާތެރިކަން އޮތްކަން ޔަޤީންނުވާތީއެވެ. “މިއީ ބިރުވެރިކަމުގެ ތަނެވެ،” އެކަކު އަންގާރަ ދުވަހު ބުނެފައިވެއެވެ. ސިމެންތި ފާރުތަކަކުން ވަށާލާފައިވާ ތަނެއްގެ އެތެރޭގައި، ތިން ކުދިން ކުޅެމުންދިޔައީ ރަޝިޔާގައި އުފެއްދި އަސްކަރީ ސެޓެލައިޓް ވެހިކަލްއެއްގެ ކައިރީގައެވެ. ބިން އޮތީ އެއްވަރުކޮށް ސާފުކޮށްފައެވެ. އަދި ހަށިތައް ވަޅުލާފައިވާ ކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވޭ ތަންތަނުގައި ސީދާ ދިގު ފާހަގަތަކެއް ހުއްޓެވެ.
ރޮއިޓަރޒްއިން ތަޙްލީލުކުރި ސެޓެލައިޓް އިމޭޖަރީން ދައްކާ ގޮތުގައި 2012 އާއި 2014 އާ ދެމެދު އެ ތަނުގައި ބޮޑު ދާއިރާއެއްގައި ކޮނުމުގެ މަސައްކަތް ފެށި، އަދި އެ މަސައްކަތް 2022 އާ ހަމައަށް ކުރިއަށްގެންދެވުނެވެ. މެކްސަރ އިން އެ މުއްދަތުގައި ނެގި ގިނަ ސެޓެލައިޓް ފޮޓޯތަކުން އެ ތަނުގައި ޑިގަރެއް އަދި ބޮޑެތި ވަޅުގަނޑުތައް ފެންނަން ހުއްޓެވެ. އަދި ތިނެއް ނުވަތަ ހަތަރު ބޮޑެތި ޓްރަކްވެސް ފެނެއެވެ. އަސަދާ ދެކޮޅު އިހުތިޖާޖުތަކުގެ ކުރީގެ އިސްވެރިއެއް ކަމުގައިވާ، ނަޖްހާ ކަށްވަޅުގަނޑު ކައިރީގައި ދިރިއުޅޭ އޯމަރ ހުޖައިރާތީ ބުނެފައިވަނީ އޭނާގެ ގެއްލިފައިވާ ޢާއިލާގެ މެންބަރުންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުން އެ މަހާނައިގައި ވާނެ ކަމަށް ޝައްކުކުރެވޭ ކަމަށެވެ. އޭނާ ޤަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި ގެންދެވުނު މީހުންގެ ތެރެއިން މަދުވެގެން ބައެއް މީހުން، އޭގެ ތެރޭގައި ދެ ދަރިންނާއި ހަތަރު އަޚުން ހިމެނޭ ގޮތަށް، ހައްޔަރުކުރެވުނީ އަސަދުގެ ސަރުކާރާ ދެކޮޅަށް އިހުތިޖާޖުކުރުމުގެ ސަބަބުންނެވެ.
“އެއީ އަހަރެންގެ ފާފައެވެ، އެކަމުގެ ސަބަބުން އެމީހުން އަހަރެންގެ ޢާއިލާ ގެންދިޔައީ،” އޭނާ ބުނެފައިވެއެވެ. އޭނާގެ ފަހަތުގައި ހުރީ ދިގު، ހާމަކޮށް ހުރި ވަޅުގަނޑެކެވެ. އެއީ ހަށިތައް ވަޅުލާފައިވާ ކަމަށް ބެލެވޭ ތަނެވެ. ސީރިޔާގެ ޖަމާޢީ މަހާނަތަކުގެ ތަފްޞީލުތައް ފުރަތަމަ ހާމަވެގެން ދިޔައީ 2021 އަދި 2023 ގައި ޖަރުމަނުގެ ކޯޓު އަޑުއެހުންތަކާއި އެމެރިކާގެ ކޮންގްރެސްގެ ހެކިބަސް ދިނުމުގެ ތެރެއިންނެވެ. “ކަށްވަޅު ކޮނުންތެރިޔާ” ގެ ގޮތުގައި އެކަނި ފާހަގަކޮށްފައިވާ މީހަކު ވަނީ ޖަރުމަނުގެ ޝަރީޢަތުގައި ސީރިޔާގެ ސަރުކާރުގެ އިސްވެރިންނާ ދެކޮޅަށް ތަކުރާރުކޮށް ހެކިބަސް ދީފައެވެ. އެއީ ނަޖްހާ އަދި ޤުޠައިފާގެ ތަންތަނުގައި އޭނާ ކުރި މަސައްކަތާ ބެހޭ ގޮތުންނެވެ.
2011 ގެ ފަހުކޮޅު ދިމިޝްޤު ވަށައިގެންވާ ކަށްވަޅުގަނޑުތަކުގައި މަސައްކަތްކުރަމުންދަނިކޮށް، ދެ އިންޓެލިޖެންސް އޮފިސަރުން އޭނާގެ އޮފީހަށް އައިސް އޭނާއާއި އޭނާގެ އެކުވެރިންނަށް ހަށިގަނޑުތައް އުފުލައި ވަޅުލުމަށް އަމުރުކުރިއެވެ. އޭނާ ހެކިބަސް ދީފައިވާ ގޮތުގައި އޭނާ އަސަދުގެ ފޮޓޯތައް ހަރުކޮށްފައިވާ ވޭނެއްގައި އިށީނދެ 2011 އާއި 2018 އާ ދެމެދު ހަފްތާއަކު އެތައް ފަހަރަކު އެ ތަންތަނަށް ދިޔައެވެ. އަދި އޭގެ ފަހަތުން ހަށިގަނޑުތަކުން ފުރިފައިވާ ބޮޑެތި ރެފްރިޖަރޭޝަން ޓްރަކްތައް ދިޔައެވެ.
ޝަރީޢަތުގައި އޭނާ ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި ޓްރަކްތަކުން ތިޝްރީން، މެއްޒޭ އަދި ހަރަސްތާ އަސްކަރީ ހޮސްޕިޓަލްތަކުން ސަތޭކަ އެތައް ހަށިގަނޑެއް ނަޖްހާ އަދި ޤުޠައިފާއަށް ގެންދިޔައެވެ. އެ ތަންތަނުގައި ފުން ވަޅުގަނޑުތައް ވަނީ ކޮނެފައެވެ. އަދި ކަށްވަޅު ކޮނުންތެރިޔާ އާއި އޭނާގެ އެކުވެރިން ހަށިގަނޑުތައް ވަޅުގަނޑުތަކަށް ބާލައެވެ. އަދި ވަޅުގަނޑުގެ ބައެއް ފުރުމުން ވަގުތުން އެކްސްކަވޭޓަރުތަކުން ފަސް އަޅައި ނިވާކުރެއެވެ.
“ކޮންމެ ހަފްތާއަކު، ހަފްތާއަކު ދެ ފަހަރު، ތިން ޓްރޭލަރ ޓްރަކް އަންނާނެއެވެ. އެއިން ކޮންމެ އެއްޗެއްގައި 300 އިން 600 އާ ދެމެދުގެ އަދަދެއްގެ ހަށިގަނޑު ހުންނާނެއެވެ. އެއީ ދިމިޝްޤު ވަށައިގެންވާ އަސްކަރީ ހޮސްޕިޓަލްތަކާއި އިންޓެލިޖެންސް ބްރާންޗްތަކުން ޓޯޗަރކޮށް، ބަނޑަށް ޖައްސައި އަދި އިޢުދާމްކޮށްގެން މަރާލާފައިވާ މީހުންގެ ހަށިގަނޑުތަކެވެ،” އޭނާ ކޮންގްރެސްއަށް ލިޔުމުން ދިން ބަޔާނެއްގައި ބުނެފައިވެއެވެ. ކަށްވަޅު ކޮނުންތެރިޔާ 2018 ގައި ސީރިޔާއިން ފިލައިގެން ޔޫރަޕަށް ގޮސްފައިވެއެވެ. އަދި ޖަމާޢީ މަހާނަތަކާ ބެހޭ ގޮތުން ތަކުރާރުކޮށް ހެކިބަސް ދީފައިވެއެވެ. އެހެނަސް އަބަދުވެސް އޭނާގެ ކާކުކަން އާންމުންނަށާއި މީޑިއާއަށް ނޭނގޭ ގޮތަށް ފޮރުވާފައެވެ.
Happy
0 %
Sad
0 %
Excited
0 %
Sleepy
0 %
Angry
0 %
Surprise
0 %
0
0